Lustrumnummer Rust in Vrede

Een themanummer rond dood, sterven en begrafenisrituelen is niet onmiddellijk een onderwerp waar je zomaar warm voor loopt. Toch laten het leven en onlosmakelijk daarmee verbonden, de dood, niemand onberoerd. Alleen wordt men met het gegeven van sterven en dood niet graag geconfronteerd. Is dat wel zo?

Neem een willekeurige krant of kijk naar het dagelijkse journaal. Een greep uit de krant van de laatste week van juli: Vergeten baby sterft door hitte in auto, officier ligt drie dagen dood in kazerne, Venezuela: achtentwintig doden bij muiterij in gevangenis, bloedbad tijdens de première van Batman-film: twaalf doden, ruim honderd doden bij golfaanslagen in Irak.

In het katern economie vind ik tussen Oorlog Telenet-VTM escaleert en Amerikaanse groei takelt af twee rouwberichten: Dit bericht geldt als enige kennisgeving.

In de weekendbijlage is geneticus Jean-Jacques Cassiman aan het woord: “Is het verantwoord uw DNA-code te laten ontleden om te weten hoe snel het lichaam veroudert?” Filosofisch zegt hij in het interview: “Mensen eisen het eeuwige leven. Wij zijn echter geen engelen maar biologie, gemaakt om te verouderen en sterven.”

Ieder heeft zijn eigen verhaal over de dood. Wie jong is, houdt zich niet bezig met de dood of de cultuur errond. Ik herinner mij mijn eerste ervaring met de dood. Mijn grootmoeder langs vaderskant was overleden en ik liep mee in het mannengedeelte van de begrafenisstoet. Op het einde van de zestiger jaren, toen over alles gepraat kon worden, werd ik op school geconfronteerd met het werk van Elisabeth Kübler-Ross: ‘Lessen voor levenden: gesprekken met stervenden’. Het taboe rond de dood, of althans het sterven, werd doorbroken. Er was reeds sprake van stervensbegeleiding. Een schoolvriend stierf kort nadat wij het college en ons kwajongensbestaan verlieten. En toen werd het stil. 

Sterven en dood kwamen nog enkel anoniem in het nieuws. Was dit altijd zo? Was dit voor iedereen zo? En was dit overal zo? Met ouder worden stel je vast dat omgaan met sterven en dood voor iedereen anders is, zowel voor het individu als voor de gemeenschap. Soms denken wij dat, hoe dichter een mens bij de natuur leeft, hoe beter hij kan omgaan met de dood. Zijn leven en sterven misschien geen natuurlijk proces? Is het zo eenvoudig te verklaren?

In de geschiedenis zien we dat de eerste mensen het sterven reeds als iets mysterieus ervoeren, iets wat ze niet konden verklaren. De dood bleef en blijft een raadsel. Hoe ga je daar mee om? Is de dood werkelijk het einde? Wat als we het eeuwig leven bezaten, zouden we dan oneindig gelukkig zijn? Maakt de dood het leven juist niet waardevol? Zovele vragen die ons bewust of onbewust bezig houden, naarmate je leven verder kabbelt over de golven van de tijd.

Voor ons is het de moeite waard om te proberen inzicht te verwerven over hoe wij in onze gemeenschap tijdens de voorbije decennia omgegaan zijn met de manier waarop wij afscheid nemen van onze doden, vooral omdat daar tot op vandaag weinig bij wordt stil gestaan.

Productdetails:

Formaat       210 x 295 mm

Volume        46 pagina’s